تاریخ کامل ایران – Tarih-i Kamil-i İran (2 Cilt) Sir John Malcom

مجموعه دو جلدی تاریخ کامل ایران تألیف سرجان ملکم مورخ و سياست‌مدار انگليسی، اثرى تحقیقى است در تاریخ عمومى ایران، که براى مردم انگلستان نوشته شده و شامل مطالبى است در مورد حدود و جغرافیاى ایران، حکام و سلاطین آن از مهابادیان و پادشاهان قبل از کیومرث تا زندیه و قاجاریه، عرب و شبه جزیره عربستان، آثار باستانى، آداب و رسوم، وضعیت اقتصادى، مذهب، علوم و هنر، طبقات اجتماعى و … در ایران. این اثر کلاسیکِ تاریخ ایران، در سال  ١٨١۵ میلادی به زبان انگلیسى تألیف و در  ١٢٨٧ هجری توسط میرزا اسماعیل حیرت، به فارسى ترجمه شده است.

محتوای جلد دوم

جلد دوم این مجموعه، در ادامه فصول جلد اول و در یازده فصل به شرح تاريخ ايران از ابتدای سلسله افشار تا دوره قاجاریه می پردازد. کتاب با آشوب ایران در دوران حکومت افغانها و تاخت و تاز ترک و روس در ایران شروع می شود و با اتحاد نادر شاه و شاه طهماسب صفوی و سپس به سلطنت رسیدن او ادامه می یابد. عناوین فصول کتاب عبارتند از: • پادشاهان افغان که در ایران حکومت کردند و تاخت و تاز ترک و روس در ایران • دوران نادرشاه و احوال و اعقاب و انسال وی • پادشاهی کریم خان زند • احوال اعقاب و انسال کریمخان زند و بقایای سلسله زندیه • اوضاع مملکت ایران و کشورهای اطراف آن در هنگام استقرار سلطنت آقامحمد خان قاجار • چگونگی احوال آقامحمد خان قاجار و وقایع دوران او و جلوس فتحعلی شاه • مذهب و شریعت اهالی ایران • حکومت ایران، نحوه اجرای عدالت و اخذ مالیات و وضعیت لشکر ایران • آب و هوای ایران، وضعیت شهر ها و روستا ها و پیشرفت های ادبی، علمی و صنعتی • آداب و رسوم و طرز زندگی و معاشرت ایرانیان • ملاحظاتی چند در وضع مملکت ایران در این دوران و طبیعت سکنه آن